Tajemnicza magia, nadprzyrodzone moce, uwielbiani bogowie - to wszystko w Afryce. W co wierzy i w czym pokładają nadzieje miejscowa ludność? O tym w „Masce Afryki”.

Naipaul – znany na całym świecie podróżnik, tym razem zdecydował się opisać afrykańską rzeczywistość, pełną różnorodnych wierzeń. Mężczyznę od lat fascynują pogranicza kultur ich wzajemne przenikanie się, dlatego z pełnym zaangażowaniem odkrywał istotę duchowości na tym charakterystycznym kontynencie. Odwiedzając kilka krajów rozmawiał z różnymi ludźmi, zarówno z dyplomatami, jak i szamanami. Z wyznawcami chrześcijaństwa, ale i tradycyjnych lokalnych kultów. Mamy XXI wiek, a nadal na świecie są miejsca, gdzie ludzie wierzą dosłownie we wszystko. I nikt nie może odebrać im tego prawa. Ta różnorodność czyni nasz świat zupełnie innym.

„Maska Afryki. Odsłony afrykańskiej religijności” to przede wszystkim ludzie. O nich jest ten reportaż i to oni stali się inspiracją. Miejscowa ludność wprowadza nas w świat magii i kultu. To ona uwiarygodnia treść książki. Sam autor jest natomiast mistrzem budowania atmosfery. Mistyczny nastrój zdaje się unosić w powietrzu. Mroczność, ale i pewnego rodzaju nadzieja, towarzyszą czytelnikowi od pierwszej, aż po ostatnią stronę reportażu. Wrażenia po przeczytaniu tej książki na pewno są niezwykłe. „Maska Afryki” to opis rzeczywistości, jaką autor obserwował podczas swoich podróży. Nigdy nie byłam na terenie tego kontynentu, jednak podczas tej lektury czułam się właśnie tak, jakbym była w samym jego centrum.

Lektura „Masek Afryki” to przede wszystkim niezwykła przygoda, spotkanie z historią i kulturą. To przeniesienie czytelnika w zupełnie inną, odległą od polskiej, rzeczywistość. Kichnięcie w którą stronę jest dobre i czy można zinterpretować podryw wiatru? Gdzie i komu nie wolno chodzić w jakimkolwiek obuwiu? Tego dowiecie się z książki Naipaula. Zabobony, przesądy – wierzenia Afrykańczyków te można nazywać w różnorodny sposób. Jednak jedno jest pewne: ludzie ci naprawdę mocno wierzą w to wszystko, dla nich to sens życia i świętość, z której my nie mamy prawa się wyśmiewać. Podczas lektury tego reportażu często na ustach pojawia się uśmiech, a w głowie myśl: przecież to niedorzeczne! Jednak warto zaznaczyć, że autor nie pisze o afrykańskiej religijności w sposób prześmiewczy. Nie szydzi, nie wyśmiewa, po prostu opisuje je. Dzięki temu uczy czytelnika szacunku do odmienności, do innych wierzeń.

Fascynujące jest to, jak Afrykańczycy zbudowali podstawy swoich wierzeń. Przekazywane z pokolenia na pokolenia wróżby, kulty i magiczne rytuały nie zmieniają się. Nie słabnie też siła wiary i liczba wyznawców bardzo mocno zaangażowanych w rytuały. Ten fenomen bardzo dokładnie widać w książce Naipaula. Godna pochwały jest szczegółowość opisów. Ich dokładność rozwiewa problem domysłów i dopowiadania sobie czegokolwiek przez czytelnika. Dostaje on informacje niemal podane na tacy i dopracowane w najmniejszym calu. Zachęcająca jest już sama okładka. Oto uśmiechnięta postać z niecodziennym nakryciem głowy zdaje się zachęcać nas do zgłębiania tajemnic afrykańskich wierzeń. I trzeba przyznać, że robi to w sposób przekonujący. Osoby, które chociaż trochę interesuje inna kultura, zachęcam do sięgnięcia po ten, wyjątkowy reportaż. Naprawdę warto przyjąć zaproszenie autora do niezwykłej podróży po krajach Afryki.

Joanna Ulanowicz
(joanna.ulanowicz@irka.com.pl)

V.S.Naipaul, Maska Afryki. Odsłony afrykańskiej religijności, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2015