Philippa Gregory
Klątwa Tudorów

Potomkowie Plantagenetów nie mogą czuć się bezpiecznie w Anglii rządzonej przez Tudorów. Niegdysiejsi dziedzice tronu, członkowie jednego z najpotężniejszych rodów królestwa, po klęsce pod Bosworth i śmierci Ryszarda III stali się ledwie pretendentami, przeżytkami dawnej dynastii, których los zależał od łaski lub niełaski założyciela nowej, zwycięskiej, Henryka VII Tudora. Nieliczni, niepewni swej świeżo zdobytej władzy i lojalności poddanych Tudorowie słusznie obawiali się spadkobierców królewskiego rodu, wyjątkowo licznych, płodnych i nie do wyplenienia - zgodnie z łacińskim mianem krzewu janowca, od którego ponoć wywodziła się nazwa dynastii, Planta genista.

Plantageneci, stopniowo odsuwani od dworu, strącani w niebyt historii, pozbawiani majątków, znaczenia, wolności i życia, bądź - w przypadku kobiet zmuszanych do małżeństw urągających ich pozycji, by dzieci narodzone z tych związków nie mogły się mienić dziedzicami angielskiej korony – własnej tożsamości - aby przetrwać, musieli zaadaptować się do nowej sytuacji politycznej. Jedną z nieodrodnych cór rodu była Małgorzata Pole - kobieta, której długie, bogate życie rozgrywało się w samym centrum wydarzeń i bliskości tronu - najpierw dynastii Yorków, potem Tudorów. Mimo tego faktu - jak to zwykle bywało w przypadku przedstawicielek płci pięknej - jej niezwykła biografia była praktycznie pomijana przez kronikarzy epoki i późniejszych historyków. Na szczęście losami Małgorzaty zainteresowała się Philippa Gregory - znakomita pisarka o budzącym zaufanie wykształceniu popartym tytułami naukowymi z historii i literatury, która każdą kolejną powieścią tylko potwierdza swą ogromną wiedzę, zaraźliwą pasję i dociekliwość badacza, fenomenalnie przekładające się na fabułę - fascynującą i wiarygodną pod każdym względem. Nie inaczej prezentuje się najnowsza książka angielskiej pisarki, będąca historią długiego życia przeżytego w samym sercu kluczowych dla dziejów Anglii wydarzeń, w bliskości tronu i w związku z tym naznaczonego dramatami, widowiskowymi wzlotami i równie spektakularnymi upadkami.

Małgorzata Pole była nie byle kim - jako córka Jerzego księcia Clarence była bratanicą dwóch królów - Edwarda IV i Ryszarda III; jej dziad Ryszard Neville hrabia Warwick zwany był Twórcą Królów, zaś młodszy brat Edward - wyznaczonym przez króla Ryszarda następcą tronu. Klęska pod Bosworth przekreśliła nadzieje Yorków, ale nie mogła uciszyć ich królewskich ambicji. Młodziutki Edward został stracony w Tower, Małgorzata zaś unieszkodliwiona dzięki małżeństwu z lojalnym poplecznikiem Tudorów, poślednim rycerzem Ryszardem Pole. Mimo tego upokorzenia nigdy nie przestała marzyć o przywróceniu pozycji, która należała jej się z urodzenia i jeśli nie o ponownym objęciu tronu przez Plantagenetów, to o uczestniczeniu w sprawowaniu rządów, jak przystało na najpierwszy ród królestwa.

Fabuła powieści rozpoczyna się w momencie, gdy Ryszard Pole, w uznaniu zasług, zostaje mianowany namiestnikiem Walii i wraz z żoną staje się opiekunem i doradcą następcy tronu, księcia Artura oraz jego świeżo poślubionej żony, Katarzyny Aragońskiej. Po nagłej śmierci księcia Walii Małgorzata przestaje być potrzebna, lecz kiedy jej podopiecznej udaje się dopiąć swego i mimo piętrzących się trudności zostać żoną brata swego zmarłego męża, młodego Henryka VIII Tudora – los potomkini Yorków znów się odmienia; zostaje wezwana na królewski dwór przez swą serdeczną przyjaciółkę i nową władczynię Anglii, Katarzynę.
To dopiero początek perypetii bohaterki, która – znajdując się w łaskach u króla – dąży do przywrócenia swemu rodowi dawnego znaczenia i świetności, lecz czyni to po cichu, by nie wzbudzać podejrzeń u wciąż niepewnego swej władzy Tudora. W głębi duszy marzy o odzyskaniu należnej Yorkom pozycji, z drugiej strony rozumie, że układ sił się zmienił i by przetrwać jak najbliżej tronu, trzeba wykazać się lojalnością i wiernością wobec nowej dynastii.
Małgorzata to silna i odważna kobieta, której nie złamały rozliczne tragedie i przeciwności losu, usiłująca jak najwięcej ugrać dla swojej rodziny; doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że dwór królewski to centrum intryg, od których pozornie trzyma się z daleka, chroniąc swoich najbliższych, nieustannie jednak pozostając w kontakcie z licznymi krewniakami, trzymając rękę na pulsie, monitorując bieżące wydarzenia. Jej lojalność raz po raz poddawana jest ciężkim próbom, co doskonale widać w momencie, kiedy Henryk VIII odsuwa od siebie Katarzynę Aragońską, by związać się z Anną Boleyn. Będąc sercem po stronie prawowitej królowej Anglii, zdradzanej i upokarzanej przez królewskiego małżonka oraz ich córki, a swej podopiecznej, księżniczki Marii – musi wyprzeć się swoich uczuć i przekonań, by nie trafić na szafot za zdradę.

Opierając się na rozlicznych źródłach historycznych, Philippa Gregory kreśli wspaniały, cudownie niejednoznaczny portret Małgorzaty Pole – dumnej, inteligentnej kobiety o doskonale wykształconym zmyśle politycznym, pozwalającym jej lawirować w gąszczu dworskich intryg. Pisarka znakomicie ukazała złożoność jej charakteru – jednocześnie lojalnej przyjaciółki, czułej, kochającej matki i opiekunki oraz kobiety bezwzględnej wobec własnej synowej, nie wahającej się przed odebraniem jej majątku i umieszczeniu w klasztorze, byle zachować należące do rodu ziemie w całości.
Hrabina Salisbury (bo taki tytuł nadał jej Henryk VIII) to postać pełna sprzeczności – zarazem dumna i ambitna jak na członkinię rodu Yorków przystało, ale i zdolna poświęcić wszystko – majątek, dobre imię, przekonania i sumienie, byle tylko pozostać przy życiu.
Gregory wysnuwa ciekawą teorię dotyczącą Małgorzaty Pole – zgłębiając jej losy oraz dzieje rodu Yorków, nabrała przekonania, że hrabina była ośrodkiem spisku, że wspierała ruch oporu wobec Tudorów, czynnie lub biernie, zależnie od okoliczności, stale ze świadomością swych praw do tronu i zawsze z jakimś pretendentem – czy to na wygnaniu, czy to szykującym się do przejęcia władzy, czy to pozostającym w uwięzieniu. Zdaniem autorki obawy Tudorów nie były tak bezpodstawne i paranoiczne, jak chce większość historyków, zagrożenie ze strony Plantagenetów było stale obecne za ich rządów, w mniejszym lub większym stopniu, ale jednak realne. Teza ta, doskonale udokumentowana, poparta bogatym materiałem historycznym i sposobem zaprezentowania sylwetki bohaterki, jest niezwykle przekonująca i wiarygodna.

Fabuła Klątwy Tudorów nie skupia się jednak tylko i wyłącznie na losach Małgorzaty. Innym istotnym akcentem powieści jest przemiana Henryka VIII – z młodego, przystojnego, rozpieszczanego przez wszystkich księcia uważanego za zbawcę Anglii, bez reszty zakochanego w żonie – w okrutnego, paranoicznego, zepsutego do szpiku kości tyrana, despotę maltretującego fizycznie i psychicznie najbliższych, człowieka przekonanego, że wszystko mu wolno, bo nikt nie ośmielił się mu przeciwstawić, który, by postawić na swoim, zerwał z Kościołem, wypowiedział wojnę własnej rodzinie i swoim poddanym, który łamał królewskie słowo, nieustannie zdradzał i sam wszędzie wietrzył zdradę. Ta przemiana została ukazana po mistrzowsku, z ogromnym psychologicznym prawdopodobieństwem, podobnie jak atmosfera nieustannego zagrożenia towarzysząca poddanym na każdym kroku (zwłaszcza dworzanom i możnym rodom stojącym najbliżej tronu).

Philippa Gregory po raz kolejny udowodniła swój literacki kunszt kreśląc dopracowane w najmniejszych szczegółach, porywająco bogate i złożone tło historyczno – obyczajowe, uwzględniające wszelkie zaprowadzane wówczas przez Henryka VIII zmiany oraz oszałamiające swoim tempem następstwo wydarzeń. Pisarka poświęciła wiele miejsca innej kontrowersyjnej tezie – czy małżeństwo księcia Artura i Katarzyny Aragońskiej zostało skonsumowane, a co za tym idzie – czy związek królowej z Henrykiem VIII był legalny, zaś urodzona z niego córka, księżniczka Maria, dzieckiem z prawego łoża. Zebrane przez autorkę fakty i ich interpretacja brzmi logicznie i wiarygodnie; przemawia one do mnie na tyle, by uznać je za prawdziwe.

Klątwa Tudorów to cudowna czytelnicza uczta, jak każda zresztą powieść brytyjskiej pisarki. To nie tylko portret wspaniałej, dumnej, niesłusznie zapomnianej przez historię kobiety, która przez całe życie opierała się tyranii Tudorów i która zginęła tak, jak żyła. To także zachwycająco barwny i niezwykle rozległy obraz epoki, jak również fascynujące studium przemiany złotego księcia w tyrana – portret jakże odmienny od tego funkcjonującego w zbiorowej świadomości. To wreszcie porywająca opowieść o członkach rodu odsuniętego od władzy, o ich wierności starej religii, lojalności wobec niesprawiedliwie potraktowanej prawowitej następczyni tronu oraz próbach przetrwania za wszelką cenę. 

średnia ocena:
oceń utwór:
Dodaj artykuł do:
(dodano 08.05.15 autor: isadora)
Dział literatura
Tagi: powieść historyczna
KOMENTARZE:
Aby dodać komentarz musisz się zalogować
Logowanie
Po zalogowaniu będziesz mieć możliwośc dodawania swojej twórczości, newsów, recenzji, ogłoszeń, brać udział w konkursach, głosować, zbierać punkty... Zapraszamy!
REKLAMA
POLECAMY

NEWSLETTER

Pomóż nam rozwijać IRKĘ i zaprenumeruj nieinwazyjny (wysyłany raz w miesiącu) i bezpłatny e-magazyn.


Jeśli chcesz otrzymywać newsletter, zarejestruj się w IRCE i zaznacz opcję "Chcę otrzymywać newsletter" lub wyślij maila o temacie "NEWSLETTER" na adres: irka(at)irka.com.pl

UTWORY OSTATNIO DODANE
RECENZJE OSTATNIO DODANE
OGŁOSZENIA OSTATNIO DODANE
REKOMENDOWANE PREMIERY
1
Kasia Nova
2
Vampire Weekend
3
My Dying Bride
4
Shakira
5
Deep Purple
6
Bruce Springsteen
7
Ghostkid
8
Chaka Khan
9
Charles Lloyd
10
Marcin Pajak
1
Grzegorz Dębowski
2
Jan Jakub Kolski
3
Christian Petzold
4
Emily Atef
5
Krzysztof Łukaszewicz
6
Sam Taylor-Johnson
7
Matt Bettinelli-Olpin, Tyler Gillett
8
Louise Archambault
9
Wim Wenders
10
Hae-yeong Lee
1
Darek Karp
2
Michael Sowa
3
Kamila Cudnik
4
Agnieszka Jeż
5
Claire Castillon
6
George M. Johnson
7
Namina Forna
8
Rebecca Yarros
9
Emilia Nadratowska-Cząba
10
Leïla Slimani
1
Katarzyna Baraniecka
2
reż. Mariusz Treliński
3
Beth Henley / reż. Jarosław Tumidajski
4
Gabriela Zapolska
5
Opera Krakowska w Krakowie
6
Marta Abramowicz / reż. Daria Kopiec
7
Rodion Szczedrin
8
Michaił Bułhakow
9
Jarosław Murawski
10
Dale Wasserman
REKLAMA
ZALINKUJ NAS
Wszelkie prawa zastrzeżone ©, irka.com.pl
grafika: irka.com.pl serwis wykonany przez Jassmedia