Spośród 137 zakwalifikowanych książek jury Nagrody Angelus wybrało 14 ich zdaniem najlepszych. Długa lista stanowi prawdziwy przekrój literatury Europy Środkowej, dość powiedzieć, że znajdziemy na niej książki-reprezentantki aż dziesięciu krajów. Angelus to najwyższa nagroda literacka przyznawana w Polsce – autor lub autorka zwycięskiej prozy otrzymuje 150 tys. zł, a pula wszystkich wyróżnień przekracza 200 tys. zł. Fundatorem nagrody jest miasto Wrocław.

W tym roku poznamy nazwisko dwudziestego laureata bądź laureatki w historii Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Nagroda od początku swojego istnienia wspiera i wskazuje najważniejsze zjawiska literackie oraz najwybitniejszych pisarzy i pisarki z tej części świata. Można zaryzykować stwierdzenie, że Angelus stał się literackim drogowskazem Europy! Osoby wyróżnione czy też nominowane do Angelusa w kolejnych latach otrzymywały najistotniejsze laury w literackim świecie, w tym Międzynarodową Nagrodę Bookera czy Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Wśród nich są m.in.: Swietłana Aleksijewicz, Jurij Andruchowycz, Georgi Gospidodinow, Günter Grass, Norman Manea, Martin Pollack, Josef Skvorecky, Olga Tokarczuk, Dubravka Ugre¹ić, Oksana Zabużko, Serhij Żadan, a także laureatka z roku 2024 – Monika Helfer.

Nominacje do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2025
W 2025 Nagroda Angelus rzuca bardzo szerokie spojrzenie na zjawiska mające miejsce na literackiej mapie Europy – na długiej liście znajdziemy książki-reprezentantki aż 10 krajów. Opowiadane tu historie układają się w skomplikowaną, ale też bardzo charakterystyczną dla naszego regionu opowieść o społeczeństwach i jednostkach, przeszłości, teraźniejszości i tym, co może nas dopiero czekać. Tak różnorodnych nominacji nie było od lat. Oto one:

1. Rumena Buzarovska, Mój pan mąż, tłum. Dorota Jovanka Ćirlić, Biuro Literackie (Macedonia)
2. Darko Cvijetić, Winda Schindlera, tłum. Dorota Jovanka Cirlić, Oficyna Literacka Noir sur Blanc (Bośnia i Hercegowina)
3. Inga Gaile, Skarbeniek, tłum. Daniel Łubiński, Wydawnictwo Marpress (Łotwa)
4. Eliza Kącka, Wczoraj byłaś zła na zielono, Wydawnictwo Karakter (Polska)
5. Lisa Kränzler, Poniewczasie, tłum. Dorota Stroińska, Biuro Literackie (Niemcy)
6. Eugenia Kuzniecowa, Drabina, tłum. Iwona Boruszkowska, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak (Ukraina)
7. Fatos Lubonja, Drugi wyrok, tłum. Dorota Horodyska, Fundacja „Pogranicze” i Ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów” (Albania)
8. Aneta Prymaka-Oniszk, Kamienie musiały polecieć. Wymazywana przeszłość Podlasia, Wydawnictwo Czarne (Polska)
9. Clemens J. Setz, Pociecha rzeczy okrągłych, tłum. Agnieszka Kowaluk, Wydawnictwo Filtry (Austria)
10. Krzysztof Siwczyk, Na przecięciu arterii, Biuro Literackie (Polska)
11. Katarzyna Sobczuk, Mała empiria, Wydawnictwo Dowody (Polska)
12. Slobodan Snajder, Czas miedzi, tłum. Sinisa Kasumović, Wydawnictwo Warsztaty Kultury w Lublinie (Chorwacja)
13. Leelo Tungal, Mała towarzyszka i listy, tłum. Marta Perlikiewicz, Wydawnictwo KEW (Estonia)
14. Joanna Wilengowska, Król Warmii i Saturna, Wydawnictwo Czarne (Polska)

Jury i nagrody Angelusa 2025
Wyboru książek dokonało jury w składzie: Andrej Chadanowicz (przewodniczący), Bernadetta Darska, Dobrawa Lisak-Gębala, Jerzy Madejski, Paulina Małochleb, Tomasz Mizerkiewicz i Maciej Robert. To od decyzji tych osób zależeć będzie również, które siedem książek zakwalifikuje się we wrześniu do ścisłego finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz która książka ostatecznie będzie triumfować (finał Angelusa 18 października).

Angelus to jedyna przyznawana w Polsce nagroda, która wskazuje i promuje najlepsze książki prozatorskie pisarzy i pisarek pochodzących z lub tworzących w krajach Europy Środkowej. Autorka bądź autor zwycięskiej prozy może liczyć na gratyfikację finansową w wysokości 150 tys. zł. Do nagrody zgłaszać można polskie wydania książek z 23 krajów – Nagroda Angelus pełni więc ważną rolę popularyzatorską, a wiele laureatek i laureatów zyskało w naszym kraju sporą rozpoznawalność i wierne grono czytelniczek i czytelników. Wśród nich wymienić można m.in. Oksanę Zabużko, Georgiego Gospodinowa, Serhija Żadana. Z kolei  Swietłana Aleksijewicz odebrała swojego Angelusa cztery lata przed Literacką Nagrodą Nobla. Niezwykle ważny jest również fakt, że Angelus pomaga wskazać tematy oraz problemy, którymi żyje aktualnie literatura Europy Środkowej – stanowiąc swoisty barometr nastrojów społecznych.

Pierwsza edycja Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus odbyła się w 2006 roku, od 2010 przyznawany jest także Angelus za przekład – dla tłumaczek i tłumaczy nagrodzonej książki przewidziana jest nagroda w wysokości 40 tys. zł. Ponadto wszyscy autorzy i autorki, których książki  znajdą się w finałowej siódemce, zostają wyróżnieni nagrodą w wysokości 5 tys. zł. Pulę angelusowych wyróżnień uzupełnia Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej – upamiętniająca pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. O tym, w czyje ręce trafia, decyduje publiczność w internetowym głosowaniu (oddając głosy na książki z finałowej siódemki). Laureat lub laureatka plebiscytu otrzymuje zaproszenie na rezydencję literacką we Wrocławiu.

Operator Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus: Wrocławski Dom Literatury

Fundator: miasto Wrocław

Więcej informacji na www.angelus.com.pl i www.literatura.wroclaw.pl