W średniowiecznych piwnicach MCK do 1 lutego można oglądać wystawę Galicyjski Thanatos. Cmentarze wojenne w Galicji Zachodniej z lat 1914–1918.

W średniowiecznych piwnicach MCK otwarta została wystawa pt. „Galicyjski Thanatos. Cmentarze wojenne w Galicji Zachodniej z lat 1914–1918”. Prezentowane są na niej współczesne i archiwalne fotografie oraz reprodukcje projektów nekropolii, akwareli i pocztówek.

Na terenie dawnej Galicji Zachodniej pochowanych jest ok. 70 tys. żołnierzy różnych narodowości, m.in. Polaków, Austriaków, Rosjan, Niemców, Ukraińców, Węgrów, Chorwatów, walczących w I wojnie światowej. Zginęli głównie w latach 1914–1915, kiedy front broniony był przed naporem Rosjan przez armie austro-węgierską i pruską oraz Legiony Polskie. Decydującym starciem była bitwa pod Gorlicami (maj 1915 r.), która zadecydowała o przerwaniu frontu rosyjskiego w Galicji Zachodniej.

Miejsca walk znaczyły ciała tysięcy poległych, pogrzebanych prowizorycznie, płytko lub nie pogrzebanych w ogóle. Aby uniknąć epidemii, w grudniu 1915 r. władze w Wiedniu utworzyły przy Ministerstwie Wojny Oddział Grobów Wojennych. Nowa jednostka zajęła się oczyszczaniem pobojowisk, identyfikacją zwłok oraz budową cmentarzy, nie zważając na narodowość, przynależność wojskową i wyznanie poległych.

W ramach szeroko zakrojonej akcji powstało ok. 400 cmentarzy wojennych, charakteryzujących się bardzo wysoką klasą artystyczną. Tworzyli je wiodący architekci, między innymi Dušan Jurkovič, Hans Mayr, Jan Szczepkowski czy Gustav Rossmann. Do dzisiaj stanowią one malowniczy akcent w pejzażu Małopolski, Beskidu Niskiego i Pogórza Karpackiego. Były projektowane w duchu posecesyjnego modernizmu – wielu z tworzących je architektów było wychowankami Jopsefa Hoffmanna. Oprócz architektów Wydział Grobów Wojennych zatrudniał rzeźbiarzy, którzy tworzyli oprawę rzeźbiarską oraz ogrodników, którzy dbali o zieleń dookoła cmentarzy, a nawet planowali rozwój roślinności aż 50 lat wprzód. Przy budowie cmentarzy pracował też sztab dokumentujących pracę fotografów i malarzy, w tym m.in. Henryk Uziembło. Ich zdjęcia i akwarele były później reprodukowane w formie pocztówek.

Autor koncepcji, kurator: Prof. dr hab. Paweł Pencakowski
Kuratorka: Helena Postawka-Lech
Autor fotografii współczesnych: prof. dr hab. Marek Sajduk
Aranżacja plastyczna: Maria Paszkowska
Tłumaczenie: Jessica Taylor-Kucia
Inskrypcje nagrobne wykorzystane na wystawie cytowane za: A. Partridge, „Otwórzcie bramy pamięci. Cmentarze wojenne z lat 1914–1918 w Małopolsce”, Kraków 2005.
Ekspozycja była po raz pierwszy prezentowana w MCK w 1996 r., obecny pokaz jest związany z trwającą w Galerii wystawą „Mit Galicji”.