"Córka rzeźbiarza": Autobiograficzne opowiadania Tove Jansson

W "Córce rzeźbiarza" Tove Jansson nie kryła już historii rodzinnych pod płaszczem muminkowej metafory, nie wymyślała imion dla swoich bohaterów. Opowiadała o zabawach, przygodach, o domu, a przede wszystkim o wspaniałej rodzinie i miłości, bez których z pewnością niełatwo byłoby jej stać się jedną z najwybitniejszych artystek XX wieku. "Córka rzeźbiarza" właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Marginesy.

Tove Jansson nigdy nie napisała klasycznej autobiografii, choć przez całe życie tworzyła autoportrety – w książkach, listach, ilustracjach i obrazach. W 1959 roku, rok po śmierci ukochanego ojca, Victora Janssona, stworzyła kilka krótkich tekstów opowiadających o dziecku i rodzicach artystach. Jesienią 1967 roku pisała w liście do przyjaciółki: „teraz nie piszę już dla dzieci, ale o pewnym dziecku – dla dorosłych. Ciężko jest i ekscytująco bez pomocy Doliny Muminków”.

Byłoby błędem doszukiwać się w Córce rzeźbiarza biograficznego klucza do Muminków. To zupełnie inna proza. Tove Jansson, spełniona pisarka, powraca tu do własnego dzieciństwa i otula je dojrzałym, szczęśliwym spojrzeniem. Cudowna książka! – powiedział o książce Piotr Paziński.

A jak doszło do powstania tomu? – tę historię przytacza Boel Westin, autorka biografii Tove Jasson. Mama Muminków. Poproszona przez jeden z magazynów

o tekst z bożonarodzeniowym przepisem z dzieciństwa, Tove zaproponowała mu w zamian «bezprzepisową» historię o fińskich i szwedzkich zwyczajach podczas świąt u Janssonów – jeden wielki chaos, podsumowała, jako przykład podając obchodzenie dnia Świętej Łucji w Boże Narodzenie. To wspomnienie dało początek opowieściom z Córki rzeźbiarza, która ukazała się jesienią 1968 roku. Był to kolejny literacki punkt zwrotny, bardziej wyrazisty niż Tatuś Muminka i morze. Pierwsza książka dla dorosłych, bez rysunków, bez trolli. Córka rzeźbiarza obejmuje opowiadania o matce, ojcu i dziecku, o sztuce i miłości. Praca i uczucie to jeden temat, rzeźba i ilustracje – drugi.

Opowieści córki mówią o twórczym ojcu, ale w równym stopniu o twórczej matce. W praktyce sztuka miała swoją hierarchię: tato rzeźbi, mama rysuje zarobkowo, ale słowa należą do niej. „Mamine opowiadania” zajmują oczywiste miejsce w świecie dziecka. Opowiadanie staje się taką samą świętością, jaką jest sztuka, i przybiera formę ceremonii równie ważną jak odlewanie figur z gipsu, otoczone szacunkiem i powagą.

Córką rzeźbiarza napisała swoją wersję dziecięcych lat. Mieści się w niej artystyczna topografia, para ludzi sztuki i myślenie obrazami, którym przesiąkają język i życie.

Atos Wirtanenen, wieloletni przyjaciel Tove, po przeczytaniu tej książki napisał do autorki list, w którym udzielał jej najwyższych pochwał:

Mam nadzieję, że będziesz kontynuowała tę baśń w swoim życiu. Piszesz dla ludzi w każdym wieku. Jestem obecnie na dobrej drodze ku 100 [latom], ale czułem się, jakbym miał 10 [lat], gdy Cię czytałem. Sama jesteś w każdym wieku, najmłodsza i najstarsza, i wciąż na początku swojego życia, które przeżyłaś już kilka razy. Jest na to krótkie i precyzyjne słowo: geniusz.

Tove Marika Jansson (ur. w 1914 r. w Helsinkach, zm. w 2001 r.) – fińska pisarka szwedzkojęzyczna, malarka, ilustratorka i rysowniczka komiksów, znana najbardziej jako autorka książek o Muminkach. Jej ojciec Viktor Jansson był rzeźbiarzem, a matka Signe – projektantką. Jej bracia również byli artystami: Per Olov Jansson fotografem, Lars Jansson autorem tekstów i rysownikiem komiksowym.

Studiowała malarstwo w Sztokholmie, później w Akademii Sztuki Ateneum w Helsinkach. Przez czterdzieści lat, aż do śmierci, żyła ze swoją partnerką, graficzką Tuulikki Pietilä – autorką wielu rysunków do jej książek.

Publikacja pierwszej powieści Jansson, Małe trolle i duża powódź, napisanej w 1939 roku, miała miejsce w 1945 roku (wyd. polskie 1995), jednak największą sławę przyniosły jej utwory przedstawiające świat Doliny Muminków. Oprócz cyklu o Muminkach Jansson jest także autorką książek dla dorosłego odbiorcy, twórczynią dzieł plastycznych (obrazów i fresków) i ilustratorką książek. Odznaczona Medalem Hansa Christiana Andersena – międzynarodową nagrodą dla twórców książek dla dzieci, a w 1994 – Nagrodą Szwedzkiej Akademii. Książki o Muminkach zostały przetłumaczone na 34 języki i wydane w milionach egzemplarzy.

W wydawnictwie Marginesy ukazał się dotąd jej zbiór opowiadań dla dorosłych czytelników Wiadomość, a także biografia pióra Boel Westin Tove Jansson. Mama Muminków. W marcu 2016 r. ukaże się tom z korespondencją Tove Jansson w przekładzie Justyny Czechowskiej.

Dodaj artykuł do:
(dodano 22.01.16, autor: blackrose)
Dział literatura
Tagi: Tove Jansson, Córka rzeźbiarza
KOMENTARZE:
Aby dodać komentarz musisz się zalogować
Logowanie
Po zalogowaniu będziesz mieć możliwośc dodawania swojej twórczości, newsów, recenzji, ogłoszeń, brać udział w konkursach, głosować, zbierać punkty... Zapraszamy!
REKLAMA
POLECAMY

NEWSLETTER

Pomóż nam rozwijać IRKĘ i zaprenumeruj nieinwazyjny (wysyłany raz w miesiącu) i bezpłatny e-magazyn.


Jeśli chcesz otrzymywać newsletter, zarejestruj się w IRCE i zaznacz opcję "Chcę otrzymywać newsletter" lub wyślij maila o temacie "NEWSLETTER" na adres: irka(at)irka.com.pl

UTWORY OSTATNIO DODANE
RECENZJE OSTATNIO DODANE
OGŁOSZENIA OSTATNIO DODANE
REKOMENDOWANE PREMIERY
1
Katatonia
2
Neil Young & The Chrome Hearts
3
Saxon
4
Calum Hood
5
Skunk Anansie
6
Eluveitie
7
Arkadiusz Jakubik
8
sanah
9
Damiano David
10
W.E.N.A.
1
David Marqués
2
Celine Song
3
Lionel Baier
4
Dean DeBlois
5
Margien Rogaar
6
Michael Dweck, Gregory Kershaw
7
Len Wiseman
8
Frydrych-Zdanowska
9
Wes Anderson
10
Tim Moriarty
1
Richard Chappell
2
Krzysztof Garbaczewski
3
Krzysztof Pastor
4
Paweł Miśkiewicz
5
Ewa Platt
6
Ilaria Lanzino
7
Sebastian Fabijański
8
Anna Kękuś
9
Łukasz Czuj
10
reż. Mariusz Treliński
REKLAMA
ZALINKUJ NAS
Wszelkie prawa zastrzeżone ©, irka.com.pl
grafika: irka.com.pl serwis wykonany przez Jassmedia