Wystawa opowiada o podróży w odniesieniu do historii i teraźniejszości regionu, w którym swoboda przemieszczania się była do niedawna luksusem dostępnym niewielu.

Otwarcie na świat po rewolucji 1989 roku oraz włączenie w procesy globalizacyjne umożliwiły obywatelom byłego bloku wschodniego wyjazdy i wymianę międzynarodową na zupełnie nową skalę. Ukształtowały one dzisiejszą tożsamość regionu w równym stopniu co nowy ustrój polityczny i gospodarczy. Przez kolejne dwie dekady postępujące kapitalizm i globalizacja niosły nas konsekwentnie coraz dalej, szybciej i pewniej, aż przyzwyczailiśmy się myśleć o nich w kategoriach rozwoju o wektorze zwróconym tylko w jedną stronę — naprzód! Ale dziś wiemy także, że był to moment tyle istotny w nowoczesnej historii Europy, co wyjątkowy. Obecny kryzys wywołany napływem nowych imigrantów do Europy pokazuje, że nasze uczestnictwo w tej globalnej wymianie było i jest jednokierunkowe. Nie jesteśmy skłonni dzielić się przywilejami, których dostąpiliśmy najpierw po upadku muru berlińskiego, a później wstępując do Unii Europejskiej. Dużo chętniej wyjeżdżamy niż gościmy u siebie obcych.

Prace prezentowane na wystawie "Podróżnicy" opowiadają tak o wyjazdach wakacyjnych, dalekich wyprawach, jak i migracjach. Koncentrują się na okresie od połowy XX wieku do dziś — od zamkniętych granic podzielonej, zimnowojennej Europy do napędzanego przez kapitalizm przyspieszenia pierwszych dekad XXI wieku. Oferują spojrzenie na kilka ostatnich dziesięcioleci w historii Europy Środkowo-Wschodniej oczami współczesnych artystów pochodzących z tego regionu — krajów byłego Bloku Wschodniego, dawnego ZSRR i dawnej Jugosławii — często migrantów w pierwszym i drugim pokoleniu.

23 artystów z 15 krajów pokazuje, jak pomiędzy naszą częścią Europy a innymi regionami świata przepływają osoby, towary oraz idee. Twórcy ci opowiadają o turystach marzących w czasach zimnej wojny o dalekich podróżach, dla których swoboda przemieszczania się była synonimem wolności politycznej. O podróżnikach, którzy w dalekich wyprawach odkrywają zapomniane historie opuszczonych miejsc. O dawnych i współczesnych migrantach z tożsamością ukształtowaną na przecięciu języków i kultur. Ale również o przedmiotach, jakie wszyscy ci wędrowcy zabierają ze sobą. Obrazach, które mają przypominać o domu, a które dla innych stają się źródłem wiedzy o świecie. Towarach, które w odległych krajach przemieniają się w ambasadorów swojej kultury. Dziełach sztuki, których cyrkulacja poza miejsce pochodzenia, staje się podstawą budowania kanonów. Artyści prezentują różnorodne środki transportu, jak statki, pociągi i autobusy czy też wizy oraz pozwolenia — umożliwiające lub ograniczające osobistą mobilność. Odkrywając wzbogacającą wartość podróży, pokazują jednocześnie napięcia nieuchronnie powstające pomiędzy poetyckością samego doświadczenia a sytuacją polityczną, która tę podróż uwarunkowała.

Większość z nas zna swojskość tylko jednego domu i jednej kultury. Podróżnik korzysta z daru wielu różnych punktów widzenia. Jego perspektywa pozwala nam odkryć i zrozumieć wartość innych miejsc i narodów, ale również spojrzeć na siebie jak na obcego. Spojrzenie "Podróżników" na doświadczenie wędrówki w sztuce artystów z Europy Środkowo-Wschodniej jest taką właśnie próbą rzucenia światła na współczesną tożsamość regionu.

artyści: Adéla Babanová, Daniel Baker , Olga Czernyszewa, Wojciech Gilewicz, Pravdoliub Ivanov, C.T. Jasper i Joanna Malinowska, Irina Korina, Taus Makhacheva, Porter McCray, Alban Muja, Ilona Németh i Jonathan Ravasz, Roman Ondak, Tímea Anita Oravecz, Adrian Paci, Vesna Pavlović, Dushko Petrovich, Janek Simon, Radek Szlaga i Honza Zamojski, Maja Vukoje, Sislej Xhafa.

kuratorka: Magdalena Moskalewicz
współpraca ze strony Zachęty: Magdalena Komornicka

Kiedy
    14 maja (sobota) - 21 sierpnia 2016 g. 12:00 - 20:00
Gdzie
    Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, pl. Małachowskiego 3

źródło: organizator