Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelę ustawy o kinematografii, która umożliwi połączenie Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego. W ten sposób powstanie nowa instytucja kultury o nazwie Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny (FINA).

"Z dniem 1 czerwca 2017 r. dokonuje się połączenia państwowych instytucji kultury: Filmoteki Narodowej i Narodowego Instytutu Audiowizualnego" - głosi treść zarządzenia ministra kultury z 9 maja.

Połączenie FM i Narodowego Instytutu Audiowizualnego było pierwotnie planowane na 1 marca, ale termin ten został przesunięty na 10 maja. Jak uzasadniało MKiDN, przesunięcie to wynikało z konieczności uchwalenia wcześniej nowelizacji ustawy o kinematografii, która wprowadzała nową instytucję kultury zajmującą się ochroną dziedzictwa kulturalnego w dziedzinie kinematografii. Ustawa została przyjęta przez Senat pod koniec kwietnia, teraz czeka na podpis prezydenta.

Proces łączenia instytucji jest prowadzony od października. Wtedy został też powołany pełnomocnik ministra kultury ds. połączenia FN i NInA.

Przedmiotem działania nowej instytucji - FINA będzie gromadzenie, katalogowanie, zachowanie i restaurowanie oraz udostępnianie zbiorów oraz materiałów dokumentacyjnych, dotyczących narodowego dziedzictwa audiowizualnego; współtworzenie, produkcja, rejestracja i promocja dzieł kultury o wysokim poziomie artystycznym w celu ich emisji w programach mediów publicznych i prywatnych; produkcja materiałów audiowizualnych o wysokim poziomie artystycznym, dotycząca zagadnień związanych z kulturą, nauką, edukacją w celu ich emisji w programach mediów publicznych i prywatnych lub Internecie albo rozpowszechniania w inny sposób; prowadzenie działalności edukacyjnej, naukowej, wydawniczej i kulturalnej.

W ocenie resortu kultury skutkiem połączenia FN i NInA będzie "znacznie lepsza i bardziej kompleksowa ochrona polskiego dziedzictwa filmowego" - zasoby Filmoteki Narodowej będą mogły zostać poddane procesowi cyfryzacji, a następnie udostępnione szerokiej publiczności, zaś możliwości edukacyjne i popularyzatorskie wzrosną wielokrotnie.

Finansowanie nowej instytucji ma być oparte na dotacjach przyznawanych przez resort kultury - podmiotowych na bieżące dofinansowanie bieżącej działalności oraz celowych na konkretne zadania.

W ocenie resortu kultury skutkiem połączenia FN i NInA będzie "znacznie lepsza i bardziej kompleksowa ochrona polskiego dziedzictwa filmowego" - zasoby Filmoteki Narodowej będą mogły zostać poddane procesowi cyfryzacji, a następnie udostępnione szerokiej publiczności, zaś możliwości edukacyjne i popularyzatorskie wzrosną wielokrotnie.

Filmoteka Narodowa to państwowa instytucja kultury, której statutowym zadaniem jest ochrona dziedzictwa kulturalnego w dziedzinie kinematografii (m.in. gromadzenie zbiorów filmowych - taśm, scenariuszy, scenopisów, książek o tematyce filmowej, plakatów, fotosów) oraz upowszechnianie kultury filmowej. Kolekcja FN - zbiory filmowych taśm i archiwaliów - jest jedną z największych w Europie.

NInA rozpoczął działalność w 2005 r. jako Polskie Wydawnictwo Audiowizualne (PWA) i pod tą nazwą zainicjował wydawane do chwili obecnej serie muzyczne i filmowe: m.in. Polską Szkołę Dokumentu. W 2009 r. decyzją ministra kultury został przemianowany na Narodowy Instytut Audiowizualny. Misją statutową NInA jest utrwalanie, archiwizacja i upowszechnianie najbardziej wartościowych przejawów kultury filmowej, muzycznej oraz teatralnej.

Przeciwko połączeniu obu instytucji dotychczas wypowiedziała się m.in. Rada NInA, która zaapelowała do ministra kultury o rozważenie decyzji dot. połączenia. Jak oceniła Rada, byłoby to "niekorzystne dla polskiej kultury" i jest zagrożeniem - przez m.in. balast organizacyjny, związany z koniecznością bieżącej cyfryzacji kilometrów analogowych taśm - dla podejmowanych przez NInA działań. Sygnatariusze listu przekonują także, że planowana fuzja będzie redukcją potencjału NInA i FN i utrudni publiczny dostęp do zasobów obu instytucji.