Gorąco zachęcamy do zapoznania się z fragmentem książki „Wotum” Macieja Siembiedy.

Brudne i pokryte plamami rdzy, ale ostre jak brzytwa zęby wideł znalazły się tak blisko jego koloratki, że przerażony proboszcz parafii św. Benedykta w Bogorii zacisnął powieki.

Zanim ksiądz Gerard Lasota wstąpił do seminarium duchownego, przez dwa lata studiował medycynę i wiedział doskonale, że nawet lekko uszkodzona tętnica szyjna w takich okolicznościach oznacza pewną śmierć. Można zatamować krwotok z każdej innej arterii prowadzącej krew z serca do narządów ciała, ale nie z tej. Założenie opaski uciskowej na szyi doprowadziłoby do uduszenia, co na jedno by wyszło. I tak koniec, i tak.

Proboszcz nie zdążył zastanowić się, która śmierć lepsza, bo nagle przypomniał sobie, że podczas jakiejś wojny w Hiszpanii partyzanci piłowali na ostro paznokcie kciuków, aby w chwili dostania się do niewoli wroga przeciąć sobie tętnice szyjne i w ten sposób uniknąć makabrycznych tortur. Człowiek z uszkodzonym właśnie tym naczyniem krwionośnym ma szansę na ratunek tylko wtedy, gdy bardzo szybko znajdzie się na sali operacyjnej w rękach doświadczonego chirurga. W tym samym momencie Gerard Lasota uświadomił sobie, że ani wtedy na polu bitwy gdzieś w Kastylii czy Andaluzji, ani dziś na podwórzu parafii w Bogorii nie było nawet ambulansu.

Było za to niebezpieczne narzędzie w jeszcze bardziej niebezpiecznych rękach starego Kunerta – psychopaty, który mieszkał koło cmentarza i całymi godzinami ostrzył swoje widły na szlifierce w przydomowej szopie. Nieraz już poranił nimi ludzi i zwierzęta. Budził lęk w całej wsi, a jednak ktoś zdecydował, aby zabrać go na akcję przeciwko proboszczowi.

Szaleniec natychmiast przejął inicjatywę i zaatakował tak ostro, że reszta napastników zamarła z przerażenia.

– Gdzie jest panienka?! – wrzasnął Kunert, przykładając widły do szyi księdza. – Co żeś z nią zrobił, ciulu?!

Ktoś z gromadki mężczyzn z Bogorii chciał nieśmiało zaprotestować, że nie godzi się tak zwracać do osoby duchownej, ktoś inny drgnął na widok wideł, które Kunert odsunął na kilka centymetrów, aby wziąć zamach, gdy na dziedzińcu plebanii rozległ się narastający dźwięk sygnału, jakim posługują się samochody uprzywilejowane. Radiowóz, migocąc niebieskimi światłami, z piskiem opon wypadł zza rogu ulicy, pokonał brukowany placyk przed kościołem, nie tracąc prędkości, wjechał na podwórze probostwa i gwałtownie zahamował. Drzwi od strony kierowcy odskoczyły z impetem i ze służbowego auta wyskoczył posterunkowy z Bogorii. Najwyraźniej ktoś musiał go zawiadomić o tym, co się święci. Wyszarpnął pistolet i mierząc z niego do Kunerta, krzyknął ostrzegawczo:

– Rzuć to! Ale już!

Psychol zmrużył oczy z nienawiści i przez chwilę zastanawiał się, czy odwrócić widły w stronę policjanta, ale najwyraźniej zachował resztki zdrowego rozsądku. Zastygł w bezruchu i nie wykonując żadnego manewru, zwyczajnie rozprostował palce zaciśnięte na rękojeści, a widły z brzękiem upadły na kamienny chodnik prowadzący do domu księdza.

– Co tu się dzieje? – spytał policjant pozostałych mężczyzn, nie spuszczając z oczu Kunerta.

– Proboszcz w nocy wywiózł gdzieś panienkę – wyjaśnił jeden z napastników, łysiejący grubas w świecących od tłustych plam brązowych spodniach i flanelowej koszuli. – Żona od Garbali widziała przez okno, bo koło kościoła świeciła jarzeniówka. – Wskazał uliczną latarnię trzymanym w dłoni solidnym kijem. – Zabrał panienkę do auta i gdzieś pojechał. Czekali my tu na niego parę godzin. Dopiero co wrócił. Sam. Nie wiadomo, co z nią zrobił…

– Nie pozwolimy na takie rzeczy! Nie chcemy tu takiego księdza! – krzyknął ktoś za plecami policjanta. – Delegacja z Bogorii jest już u biskupa w Opolu. Złożą skargę!

– Niech się farosz wytłumaczy! – zawtórował mu inny.

Policjant przeniósł pytający wzrok na proboszcza Lasotę, który lekko drżał z emocji, ale w tej samej chwili rozległ się dzwonek telefonu.

Ksiądz sięgnął do kieszeni krótkiej wiatrówki, wydobył z niej komórkę i przyłożył do ucha.

– Szczęść Boże, księże biskupie – powiedział z pokorą wywołaną poczuciem winy, a mężczyźni zgromadzeni na podwórzu parafii, łącznie z Kunertem i policjantem nastawili uszu.

– Tak… Wiem… Księże biskupie… rozumiem… Oczywiście, księże biskupie… Wiem… – Proboszcz najwyraźniej się tłumaczył, a poranna cisza pozwalała usłyszeć, że głos po drugiej stronie linii był pełen wzburzenia i gniewu. Wreszcie zamilkł.

– To się więcej nie powtórzy… – zapewnił cicho Gerard Lasota, ale nie wiadomo, czy biskup, który rzucił słuchawką, zdążył przyjąć tę obietnicę.

Dyżurny komisariatu policji w Głogówku od kilku lat coraz gorzej reagował na pogodę i próbując oszukać samego siebie grą zręcznościową na ekranie telefonu, zastanawiał się, czy zapowiadana dzisiejsza zmiana ciśnienia znów przyniesie mu rozdrażnienie i ból głowy. Natręctwo myśli przerwało brzęczenie sygnalizatora przy drzwiach. Dyżurny spojrzał w stronę wejścia, nacisnął przycisk zwalniający blokadę i wpuścił do środka posterunkowego z Bogorii. Lubił go, ale i zazdrościł spokojnej fuchy dzielnicowego w miejscu, w którym raz na pięć lat ktoś kradł króliki, pijany rowerzysta wjeżdżał w płot albo trzeba było wymierzyć mandat za niezaszczepienie psa.

– Cześć – dyżurny przywitał go kwaśno. – A ty tu czego? Włam do kurnika czy chcesz załatwić poczet sztandarowy komendy powiatowej na dożynki?

Posterunkowy zignorował kpinę.

– Szeryf mnie wezwał – wyjaśnił. – Z powodu konieczności użycia broni – dodał, zdając sobie sprawę, jak zareaguje dyżurny, po czym zostawił go z ustami otwartymi ze zdumienia i zniknął w korytarzu prowadzącym do pokoju przełożonego komisariatu.

Szef, dobrze zbudowany trzydziestolatek w stopniu aspiranta, niechętnie uniósł głowę znad raportu, który czytał dziś po raz trzeci i bez słowa wskazał dzielnicowemu z Bogorii krzesło z drugiej strony biurka.

– „Użyłem broni służbowej” – odczytał głośno. – Musiałeś to pisać?

– Zbyt wielu ludzi widziało – rzeczowo wyjaśnił posterunkowy. – I tak by się wydało.

Aspirant popatrzył na niego badawczo.

– Co tam zaszło? – spytał, dając do zrozumienia, że doskonale zdaje sobie sprawę z różnic między tym, co rzeczywiście się zdarzyło, a ogólnikami przedstawianymi w raportach za pomocą ciągle tego samego zestawu sformułowań. Jego żona, nauczycielka polskiego, żartowała, że polski policjant zna trzysta słów, a komendant komisariatu trzysta dziesięć.

– Tak jak napisałem – posterunkowy postanowił jednak bronić swojego tekstu – doszło do sprzeczki sąsiedzkiej między proboszczem z kościoła Świętego Benedykta a parafianami. Jeden z nich zaatakował księdza widłami. To świr. Ma żółte papiery. Jest wyjątkowo agresywny, dlatego musiałem go postraszyć pistoletem. Sam komendant rozumie. Pomogło. Zgromadzenie się rozeszło. Personalia uczestników spisałem i dołączyłem do raportu.

Szef komisariatu zamyślił się i popatrzył w okno.

– I sądzisz, że wezwałem cię po to, abyś mi streścił swój durny raport, tak? Że sam nie umiem przeczytać albo że nie zrozumiem?

Posterunkowy wyraźnie się strapił.

– No nie, komendancie – bąknął. – Sam komendant mówił, żeby się nie rozpisywać…

– Dam ci drugą szansę. – Aspirant przeniósł na niego wzrok. – Co tam zaszło?

Dzielnicowy z Bogorii wziął głęboki oddech.

– Proboszcz wywiózł w nocy panienkę i ludzie się wściekli… – zaczął, gdy tamten aż uniósł się na krześle.

– Panienkę?!

– Najświętszą Panienkę – wyjaśnił dzielnicowy. – Obraz z naszego kościoła. Słynący cudami. Sporo się mówi na temat tej Madonny. Że niby ma jakąś tajemnicę. Że niby namalowano ją w czasach Ewangelii. Proboszcz Lasota chciał to wyjaśnić, w nocy wyjął obraz z ołtarza i nad ranem zawiózł do laboratorium w Krakowie. Na badania. Ale jedna z parafianek go przyuważyła i ludzie wpadli w szał. Chcieli nawet ścigać proboszcza, tylko że ta kobieta, która była świadkiem, za późno dała znać. Nie zdążyli. Więc czatowali na powrót księdza przed plebanią, a swoją drogą zaraz jak się przejaśniło, wysłali delegację ze skargą do biskupa w Opolu. Proboszcz nadjechał trzy godziny później i…

– Dlaczego wywiózł obraz pod osłoną nocy?

Posterunkowy podrapał się w policzek.

– Bo widzi komendant… Ludzie w Bogorii… my w Bogorii – poprawił się – wierzymy, że Madonna ochrania wieś. Parę razy w dawnych czasach zabierano obraz z naszego kościoła i zawsze wtedy przydarzały się jakieś nieszczęścia. Nie chcemy, aby ktoś go wywoził, badał, poddawał oględzinom. Może komendant uznać to za zabobon, ale to nasza wiara – dodał stanowczo. – Dlatego ludzie pilnują panienki. A od wizyty historyków sztuki z Warszawy sprzed paru miesięcy wspólnota wyznacza dyżury. Każdego dnia pełni je ktoś inny. Miejscowi podejrzewali, że ksiądz da się omotać tym profesorom, jak to inteligent – posterunkowy z politowaniem pokręcił głową – jednak nie wpadli na to, że zechce wywieźć obraz po nocy, kiedy dyżurni śpią.

Aspirant milczał przez dłuższą chwilę.

– O co konkretnie chodzi z tym obrazem?

Posterunkowy ważył coś w myślach.

– A to już pytanie nie do mnie – odparł. – Ja tam niewiele wiem – uzupełnił, żeby nie zabrzmiało to arogancko. – Grunt, że wszystko dobrze się skończyło. – Zręcznie skierował temat na boczny tor. – Biskup zadzwonił na komórkę do proboszcza, kazał mu natychmiast jechać do Krakowa i przywieźć obraz z powrotem. Pomogłem wyznaczyć dwóch mężów zaufania ze wsi, którzy zaraz wsiedli w auto księdza i pojechali z nim do tej pracowni konserwacji zabytków, czy gdzie tam miały się odbyć te badania. Na miejscu powiedzieli, że rezygnują, że żadnych oględzin ani ekspertyz nie będzie, i koniec. Owinęli Najświętszą Panienkę kocem, zabrali do auta, przywieźli do wsi i włożyli z powrotem do ołtarza. Tyle.

Szef komisariatu nie dociekał. Spojrzał na zegarek i zarządził:

– Jedziemy do Bogorii.

– Ale komendancie… – spłoszył się posterunkowy. – Po co rozgrzebywać tę sprawę?

Przełożony spojrzał na niego gniewnie.

– Muszę porozmawiać z proboszczem i spisać notatkę. Nie rozumiesz? Biskup interweniował w obecności policji, a policja nawet nie ujęła tego w raporcie? Co będzie, jak się dowie powiatowy albo i wojewódzki? Te sprawy religijne są delikatne, trzeba zachować ostrożność.

Dzielnicowy się uspokoił.

– To ja uprzedzę proboszcza – zaoferował, a widząc potakujące spojrzenie szefa, wybrał numer plebanii, ale księdza Lasoty w niej nie było. Gospodyni poinformowała, że pojechał po miód do sąsiedniej wsi, w której znajdowała się niewielka prywatna pasieka. Miał wrócić za niecałą godzinę.

– Poczekamy w Bogorii – uznał komendant, a kiedy po krótkiej jeździe dotarli do wsi, postanowił obejrzeć obraz.

Wewnątrz kościoła panował sakralny półmrok, jedynie nieliczne promienie słońca, przedostające się przez witraże, podkreślały ornamenty, rzeźby i malowidła. Policjanci ze służbowymi czapkami w dłoniach przyklęknęli, a potem stanęli w milczeniu przed obrazem Madonny w bocznej nawie. Cała Polska znała ten wizerunek z albumów, plakatów, pocztówek i obrazków rozdawanych przez księży chodzących po kolędzie. Tkwili w absolutnej ciszy, którą przerwało warknięcie telefonu oznajmiające nadejście wiadomości. Posterunkowy sięgnął po komórkę, nacisnął odpowiedni klawisz i bez słowa pokazał esemesa komendantowi. Proboszcz właśnie wrócił i zapraszał na plebanię.

Szef komisariatu przeniósł wzrok z ekranu smartfona na obraz, przeżegnał się niestarannie i stwierdził z uznaniem:

– Piękna kopia.

Przez twarz dzielnicowego przez ułamek sekundy przebiegł dziwny grymas, ale w milczeniu pokiwał głową, wskazując gestem dłoni drzwi. A kiedy komendant odwrócił się i ruszył w ich stronę, posterunkowy szepnął w kierunku jego pleców, tak aby szef go nie usłyszał:

– Kopia to jest na Jasnej Górze.
(…)