1 sierpnia 2025 r. w Rzeszowie odbędą się uroczystości upamiętniające 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Przed Pomnikiem Pamięci Żołnierzy Armii Krajowej Podokręgu „Rzeszów” hołd bohaterom oddadzą mieszkańcy, przedstawiciele instytucji oraz żołnierze 3 Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej, którzy aktywnie włączą się w oprawę wydarzenia.

Obchody zainauguruje Msza święta o godz. 12:00 w Kościele pw. Św. Krzyża, a punkt kulminacyjny nastąpi o godz. 17:00 pod pomnikiem AK – z wojskową asystą honorową, Apelem Pamięci i salwą honorową. Terytorialsi 3PBOT wystawią posterunek honorowy oraz wezmą udział w ceremonii złożenia wieńców.

Uroczystości zakończy patriotyczny koncert z udziałem chórów, orkiestry i solistów na placu przed Fontanną Multimedialną. Inicjatorami wydarzenia są m.in. IPN Oddział w Rzeszowie, władze miasta oraz dowódcy 3 PBOT i 21. BSP.

Powstanie Warszawskie, rozpoczęte 1 sierpnia 1944 r. o godz. 17.00 na rozkaz gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, miało na celu wyzwolenie Warszawy spod niemieckiej okupacji przed przybyciem Armii Czerwonej. Planowane na kilka dni, zakończyło się 3 października po 63 dniach walki, podczas których zginęło od 16 do 18 tys. żołnierzy Armii Krajowej oraz od 150 do 180 tys. cywilów. Po kapitulacji Warszawa została doszczętnie zniszczona przez Niemców.

Pomimo militarnej klęski, powstanie miało ogromne znaczenie polityczne, symbolizując dążenie Polaków do niepodległości. W dniu wybuchu powstania Armia Krajowa w Warszawie liczyła ponad 40 tys. żołnierzy, jednak do walki przystąpiło tylko 25 do 37 tys. osób. Wśród uczestników było wiele kobiet, które pełniły różnorodne role, a także najmłodszy powstaniec, mający 10 lat.

Powstańcy, głównie żołnierze AK, walczyli w cywilnych ubraniach, a ich uzbrojenie było skromne – do dyspozycji mieli jedynie kilka tysięcy jednostek broni. Mimo trudności, w powstaniu wzięło udział 48 183 zidentyfikowanych żołnierzy, a 65% powstańców miało poniżej 25 lat.

Pochodzący z Podkarpacia /Pstrągowa/ Pułkownik Kazimierz Iranek- Osmecki, szef Oddziału II Komendy Głównej AK, podkreślał, że doświadczenie pięcioletniej okupacji w Warszawie było kluczowe dla zrozumienia emocji i potrzeb mieszkańców oraz żołnierzy. Opisał, jak codzienne życie w cieniu terroru, widok znikających przyjaciół oraz tragiczne egzekucje, które stawały się na porządku dziennym, kształtowały ich determinację do podjęcia walki. Wskazywał na ból i cierpienie, które towarzyszyły tym doświadczeniom oraz na konieczność działania w obliczu opresji.

Chwała bohaterom !

Autor materiałów: IPN w Rzeszowie