KOMIKSOWA PRZYPOWIEŚĆ. Nakładem wydawnictwa Centrala wydany został kolejny laureat Ligatura Pitching 2011. Obok doskonałego Matadora tym razem sięgnąć możemy po oryginalną opowieść o Radosavie, na pozór zwyczajnym Serbie, którego żywot przypadł na tragiczne dla Europy lata tuż po drugiej wojnie światowej. Komiks Radosav. Poranna mgła jest też drugą obok Pozdrowień z Serbii Aleksandara Zografa historią z czasów militarnego konfliktu ukazującą wojnę z podobnej perspektywy – zwykłego człowieka, który znalazł się w kleszczach historii. Opowieść o Radosavie naznaczona jest jednak większym uniwersalizmem – niczym ludowa powiastka przez pryzmat samotnego bohatera ukazuje losy człowieka targanego przeciwnościami losu, które zwalcza zło zaradnością i szlachetnością.

Boris Stanić historię życia swego dziadka opisuje za pomocą prostych środków: snutą jak ustna przypowieść fabułę ubiera w grafiki przywołujące obrazy prymitywistów, czy też niedokładną rękę dziecka: niechlujnie szkicującego kadry i niestarannie wypełniającego je adekwatnymi do emocji barwami. Stanić często też – co znów przywołuje Pozdrowienia z Serbii – w rzeczywistość wplata marzenia senne Radosava, który wkracza w wizje tragicznych wydarzeń swojego, niedługiego przecież, życia. Proste środki osiągają zadziwiający efekt. Historia młodzieńca z dołączonej do komiksu fotografii wciąga czytelnika, jakby sam zasiadł do kolacji z dziadkiem, który snuje swoje tragiczne losy w zabawny, straszny i urzekający sposób.

Radosav z pozoru mógłby być serbskim odpowiednikiem czeskiego Szwejka czy rosyjskiego Czonkina. Zawsze uda mu się wyjść z opresji, jak każdy narodowy (anty)bohater z zaciekłością (i ogromnym szczęściem) walczy z przeciwnościami losu, ludzką zawiścią oraz głupotą – zazwyczaj też nie przebiera w środkach. Jednak od wymienionych bohaterów odróżnia go naznaczenie wielkim cierpieniem, bagażem okrutnych doświadczeń i obarczenie jarzmem samotności. Wszystko jak z ludowej opowieści opartej na motywie wędrówki: barwnej, uroczej, ale i groźnej, pokazującej wszystkie niebezpieczeństwa świata (w sferze rzeczywistej i metafizycznej). Poranna mgła kończy się też zdecydowanie zbyt wcześnie. Rozbudzona wyobraźnia czytelnika-słuchacza, domaga się kolejnych przygód i świetnej puenty tej dramatycznej opowieści.

Radosav. Poranna mgła
Autor: Boris Stanić
Wydawnictwo: Centrala