„Długie dzieciństwo” to film ważny i bardzo potrzebny. Opowiada o problemie stopniowo postępującej utraty więzów z członkiem rodziny dotkniętym ciężką chorobą – w tym wypadku Alzheimera i nieustającej miłości starszych ludzi, Francesci i Lina, która poddana jest wielkiej próbie. W szerszym spojrzeniu – rzecz dotyczy także bliskich osób cierpiących na wiele innych schorzeń, zapadających w starcze otępienie, uzależnienia, które dla ich krewnych, małżonków, dzieci, rodzeństwa stają się bolesnym doświadczeniem i nie lada wyzwaniem.

„Długie dzieciństwo” pod kilkoma względami przypomniało mi „Cinema Paradiso”. Narracja toczy się w dwu planach, dalekiej przeszłości, dzieciństwie Lina naznaczonym tragiczną śmiercią rodziców i we współczesności. Dzięki temu dzieło staje się syntetycznym obrazem całego życia rozpoczynającego się w środowisku rodziny, kolegów, w najbliższej okolicy, a kończącego w samotności i świecie powracających wspomnień, w których umysł chorego szuka rwących się wątków i rozmywających znaczeń. Tak jak w „Cinema Paradiso” doskonale wyglądają wnętrza i kostiumy, stroje, zarówno te dawniejsze, jak i współczesne. Wzrusza muzyka Riza Ortolani.

Jedną z wielu zalet dzieła jest umieszczenie historii bezdzietnego małżeństwa w środowisku klasy wyższej, z której pochodzi Francesca i środowisku inteligencji, ponieważ jej mąż, Lino jest uznanym dziennikarzem sportowym, a ona sama pracuje na uczelni jako wykładowca. Takie tło wydarzeń czyni postępujące zmiany w umyśle chorego i życiu jego najbliższych bardziej widocznymi i trudnymi do ukrycia.

Lino i Francesca to para żyjąca w harmonijnym związku. Nie niszczy go nawet, trwająca od dawna, niechęć rodziny Francesci do jej małżonka. Wygląda na to, że nie wybaczono jej wyboru mężczyzny życia i źródłem zawodu był też brak dzieci w ich małżeństwie. Brat Francesci podkreśla swoją przewagę na tym polu. Tym piękniej na tle tych wszystkich okoliczności prezentuje się postawa kobiety walczącej z całych sił o poczucie bezpieczeństwa, drobne radości oddalającego się i tracącego z nią kontakt Lina.

Jej znajomy z uczelni opiekuje się w domu żoną chorą także na Alzheimera i u niego Francesca szuka wsparcia i rady. Mówi on o sobie: zarabiam 2100 euro, wykładam historię literatury, mój syn jest w Nowej Zelandii, córka nie chce rozmawiać z żoną, dzieci nie akceptują tego, że zatrzymałem ją w domu. Nie jestem bohaterem. To moje życie i trzymam się go z całych sił.

Podobnie postępuje Francesca, choć na skutek nieuniknionych następstw choroby narażona jest nawet na ataki agresji ze strony Lina. Poetyckie zakończenie filmu zapadnie widzom w pamięć. Autor scenariusza i reżyser, Pupi Avati, odejście bohatera ukazał tak, jakby po prostu roztopił się on w górskim krajobrazie rodzinnych stron, odnajdując jeszcze ukochanego w dzieciństwie psa. Bez cierpienia, które dla bliskich obserwujących je, jest takie trudne do zniesienia.

Francesca godzi się z tym odejściem tak, jakby było nieuchronnym rozstaniem matki z dzieckiem, dzieckiem, którego nie miała, dzieckiem, którym stał się dorosły człowiek na skutek zniszczeń dokonywanych przez chorobę w psychice i umyśle. To pokazuje, jak wytrwale szukała sposobu, by nie utracić Lina, jakkolwiek by się nie zmieniał.
Tytułowe „długie dzieciństwo” to szczęśliwe jednak życie osieroconego chłopca, którego żona mocno kochała aż do końca.

"Długie dzieciństwo" w kinach od 27 lipca. Dystrybucja Vivarto.

Tomasz Filipowicz, Sztuka Słowa
www.sztuka-slowa.pl